Početkom juna ove godine sam boravio nekoliko dana u Poljskoj i to u gradu Łódź (zvuči Wudž, kao englesko w naprimjer why). Za nas je jednostavnije izgovarati Lodž. Ova riječ znači na poljskom brod / čamac i isti je i u grbu grada. U gradu živi preko 750 hiljadu stanovnika, dakle može se uporediti sa Zagrebom, u aglomeraciji živi skoro jedan i po miliona stanovnika. Grad je treći najveći u Polskoj nakon Varšave i Krakova. Ogromno se razvijao krajem 19. i početkom 20. vijeka kada je bio centar tekstilne industrije cijele srednje i istočne Evrope. Zanimljivo je da grad nema centar nego je stari grad izgrađen u stilu amerikanskih cities u pravouglim ulicama, centralno mjesto predstavlja ulica Piotrkowska čiji srednji dio je pretvoren u pješačku zonu dugu oko 3 kilometara. Podsjeća na Titovu ili Ferhadiju u Sarajevu, puno sto godina starih kuća, kafana, prodavnica, restorana.
Lodž ima veliku mrežu gradskih tramvaja i autobusa. Autobuski prijevoz nisam puno pratio jer je iskreno dosta dosadan - vidio sam samo autobuse tipa Solaris i Mercedes Connecto/Citaro. Tramvajski sistem je puno zanimljiviji:
Tramvajski saobraćaj na metarskom kolosijeku otvoren je u decembru 1898. godine i to odmah električnog tipa. Kako se grad razvijao i proširivao, otvarane su i nove tramvajske linije. Početkom 20. stoljeća je u gradu vozilo puno tramvajskih linija i postojale su i prigradske linije naprimjer u gradiće Pabianice, Ozorków, Lutomiersk, Tuszyn...
Danas ima u Lodži preko 290 km tramvajskih linija, Lodž dakle ima jedan od najvećih sistema uskotračnog tramvaja na svijetu. Od prigradskih tramvajskih pruga su ostale samo tri - broj 41 za Pabianice, broj 43 za Lutomiersk i broj 46 za Ozorków - ova linija je dugačka otprilike 30 km i predstavlja jednu od najdužih tramvajskih linija na svijetu (druga u Europi). Tehničko stanje većeg dijela pruga ipak nije dobro, može se i reći "sarajevsko", i to posebno na prigradskim linijama gdje tramvaji idu sporije nego biciklisti, i uprkos tome strašno ljuljaju i tresu se. Prigradske linije jesu jednokolosiječne sa skretnicama za mimoilaženje što još i usporava brzinu putovanja.
Sa druge strane, mnoge dionice pruga u samom centru grada ili u najveće stambene kvartove jesu već remontovane ili se trenutno nalaze u fazi remonta.
Vozni park je veoma raznolik, sastoji od više tipova tramvaja, i uglavnom prigradske linije su preživjele samo zahvaljujući nabavci rabljenih tramvaja iz Njemačke (i Finske).
Tramvaj tipa Düwag GT6, proizveden 1964. godine, preuzet iz grada Mannheim (Njemačka) na prigradskoj liniji do Lutomierska.
Tramvaj broj 1519 tipa Düwag GT6 sa dodatnim niskospodnim dijelom koji je prije služio u finskoj prijestolnici Helsinki.
Lodžska klasika, poljski tramvaj Konstal 805N
Tramwaj Düwag M6S iz grada Gelsenkirchen (Njemačka). Slikano je na pruzi za Ozorków, jednotračna pruga ide pored glavnog puta, na skretnicama se čeka na tramvaj dolazeći iz suprotnog pravca.
Poljski tramvaj PESA
Neispravni tramvaji tipa Konstal 803n i Konstal vjerovatno tipa 4N u napuštenoj remizi Helenówek na sjevernom kraju grada. Ova remiza je predviđena za generalni remont i treba služiti kao glavna radionica.
Tramvaj Bombardier Cityrunner, ima ih samo manji broj i s obzirom na stanje šina u nekim dionicama mislim da održavanje ovih vozila mora koštati ogromne pare.
Kompozicija tramvaja Konstal 805N
Tramvaj Düwag N8C preuzet iz njemačkog grada Bielefeld. Ovaj tip tramvaja je dvosmjeran dakle može služiti na privremenim linijama bez okretnica što je i ovaj slučaj, pomoćna linija Z1 završava kod raskrsnice sa ulicom Pilsudskiego koja je u totalnom remontu od trotoara preko kolovoza sve do tramvajskih šina i podzemnih instalacija (plinovodi, kanalizacija, vodovodne cijevi).
Ovo je buduća hala centralne tramvajske stanice na ulici Pilsudskiego u centru Lodža.
Opet tramvaj Konstal 805N, ovaj put sa reklamom
I solo tramvaj Konstal 805N
Tramvaj tipa Konstal 805N u djelomično remontovanoj verziji
Muzej-spomenik - željeznička stanica Lodž - Radogoszcz (Radegast). Sa ove rampe su Jevreji iz Lodža postepeno trpani u stočne vagone i transportovani u Aušvic isto kao druge logore smrti. U Lodži se nalazilo najveće ghetto u gradskom kvartu Bałuty gdje su na površini od 2,4 kvadratnih kilometara natrpali oko 200 hiljadu ljudi odsjećenih od ostatka svijeta.
Dvorište stanice-spomenika
Dosta depresivan grafiti - jevrejsko dijete. Nakon drugog svijetskog rata jde veći dio kvarta Bałuty srušen i izgrađeni su većinom novi moderni stambeni objekti, ipak je ostalo nekoliko ulica sa starim trošnim zgradama gdje je atmosfera nekako teška i tužna.
